Wraz z wejściem w życie  ustawy z dnia 20 marca 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, kierowców na polskich drogach spotkała niemiła niespodzianka. Otóż zgodnie z założeniami ustawy nowelizującej, od dnia 18 maja 2015 roku przekroczenie przez kierowcę na obszarze zabudowanym dopuszczalnej prędkości o ponad 50 km/h prowadzi do wydania przez starostę decyzji administracyjnej o zatrzymaniu prawa jazdy na okres 3 miesięcy. Starosta wydaje powyższą decyzję na podstawie informacji organu kontroli ruchu drogowego, który stwierdził przekroczenie przez kierowcę dopuszczalnej prędkości.

Powyższa regulacja już od samego początku jej obowiązywania budzi kontrowersje nie tylko ze względu na wprowadzenie przez ustawodawcę podwójnej ścieżki karania kierowców (oprócz grzywny z art. 92a kodeksu wykroczeń). Powyższe podyktowane jest również niedoskonałością stosowanych fotoradarów, które rejestrując prędkość, z jaką porusza się dany pojazd, podają jedynie wartości przybliżone. Nie istnieją bowiem urządzenia, które byłyby w stanie zarejestrować dokładną prędkośc poruszającego się pojazdu. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 17 lutego 2014 roku w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym, oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podaczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych, wartość błędu granicznego dopuszczonych do użytku fotoradarów jest nie większa niż ± 3 km/h dla prędkości do 100 km/h (oraz ± 3% dla prędkości powyżej 100 km/h).

W sytuacjach granicznych, gdy przy uwzględnieniu marginesu błędu pomiaru nie można jednoznacznie stwierdzić, czy rzeczywiście doszło do przekroczenia przez sprawcę dozwolonej prędkości o ponad 50 km/h, kierowcy, mając świadomość niedokładności stosowanych pomiarów, często kwestionują więc ich rzetelność, odmawiając jednocześnie przyjęcia mandatu karnego. W takim przypadku organ kontroli, kierując wniosek o ukaranie sprawcy wykroczenia do sądu karnego, informuje jednocześnie właściwego starostę o przekroczeniu przez kierowcę dopuszczalnej prędkości o ponad 50 km/h na obszarze zabudowanym, co pomimo istnienia wątpliwości co do faktycznej prędkości, z którą poruszał się sprawca wykroczenia, zobowiązuje go do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy.

Na skutek skarg kierowców skierowanych do sądów administracyjnych wykształciły się dwie zgoła odmienne linie orzecznicze dotyczące dopuszczalności zatrzymania przez starostę prawa jazdy na podstawie jedynie niepotwierdzonej prawomocnym orzeczeniem informacji organu kontroli ruchu drogowego o przekroczeniu dopuszczalnej prędkości.

W ramach jednej z nich reprezentowany jest pogląd, iż organ wydający decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy opiera swoje rozstrzygnięcie wyłącznie na przekazanej mu informacji, która ma charakter dokumentu urzędowego. Organ nie jest bowiem uprawniony do weryfikowania przypisanego kierowcy wykroczenia pod względem merytorycznym (m.in. wyrok NSA z dnia 29 maja 2018 r., sygn. akt I OSK 2190/16, wyrok NSA z dnia 4 października 2017 r., sygn. akt I OSK 490/17, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 15 lutego 2018 r., sygn. akt III SA/Gd 900/17, wyrok WSA w Olsztynie z dnia 24 maja 2018 r.).

Drugie stanowisko zakłada, że w przypadku, gdy kierujący pojazdem kwestionuje fakt popełnienia spornego wykroczenia i nie przyjmuje mandatu karnego, orzeczenie o zatrzymaniu prawa jazdy nie może być wydane jedynie w oparciu o przekazaną staroście informację Policji (wyrok NSA z dnia 26 kwietnia 2018 r., sygn. akt I OSK 2452/17, wyrok WSA w Gliwicach z dnia 24 marca 2017 r., sygn. akt II SA/Gl 1138/17, wyrok WSA w Opolu z dnia 17 stycznia 2017 r., sygn. akt II SA/Op 400/16).

W związku z powstaniem w orzecznictwie powyższych rozbieżności dnia 01 lipca 2019 roku Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę, w której stwierdzono, iż podstawę wydania decyzji starosy o zatrzymaniu prawa jazdy może stanowić wyłącznie informacja organu kontroli ruchu drogowego o ujawnieniu czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym, a ewentualne orzeczenie w przedmiocie odpowiedzialności wykroczeniowej sprawcy nie stanowi zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (I OPS 3/18).

Tym samym Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął wątpliwości dotyczące prawidłowości działań starostów, pozbawiając jednocześnie kierowców złudzeń, co do możliwości uchylenia się od konsekwencji brawurowej jazdy skutkującej zatzymaniem prawa jazdy poprzez kwestionowanie rzetelności wykonanego pomiaru prędkości.  

Przez ostatnie miesiące dał się zaobserwować w mediach zalew informacji o problemach wynikających z wejścia w życie unijnego Ogólnego Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO). Od wyważonych tekstów informujących o kosztach ponoszonych przez przedsiębiorców w celu wdrożenia nowych przepisów w ich firmach po „perełki” informujące o wywoływaniu uczniów przez nauczycieli po numerach i „anonimizacji” rysunków dzieci w przedszkolu. Niewątpliwie dla przedsiębiorcy RODO oznacza problem. I wydatek. Ale co oznaczają te przepisy dla „przeciętnego Kowalskiego”, poza lawiną maili i wyskakujących podczas przeglądania Internetu okienek?

Art. 34 RODO nakłada na administratora danych obowiązek niezwłocznego powiadomienia osoby, której dane przetwarza, o naruszeniu bezpieczeństwa jej danych. Wcześniej obowiązujące przepisy w ogóle nie przewidywały takiego obowiązku. W związku z tym około 500 mln. użytkowników serwisu Yahoo o tym, że ich dane osobowe – imiona, nazwiska, adresy e-mail, hasła, dane wykorzystywane do odzyskiwania hasła – zostały wykradzione przez hakerów, dowiedziało się z gazet blisko dwa lata po zdarzeniu. Biorąc poprawkę na to, że bardzo wielu użytkowników używa takiego samego hasła w różnych serwisach, truizmem będzie powiedzieć, że brak wiedzy o tej sytuacji i dalsze korzystanie ze „spalonego” hasła jest ogromnie niebezpieczne dla użytkownika.

Pod rządami RODO administrator danych ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia użytkownika o kradzieży jego danych oraz zgłoszenia tego faktu do Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) w terminie 72 godzin od zdarzenia. Informacja taka pozwala na podjęcie odpowiednich działań (jak chociażby niezwłoczna zmiana haseł) i chociażby obronę przed oszustwem podobnym do tego, które niedawno miało miejsce i w polskim Internecie. Nieustaleni dotychczas sprawcy rozesłali nieco ponad miesiąc temu liczne wiadomości e-mail z żądaniem okupu w zamian za nieujawnienie nagranych z kamery komputera adresatów wiadomości filmów nakręconych w czasie, gdy osoby te miały przeglądać strony internetowe o charakterze pornograficznym. Przełamanie zabezpieczeń komputera adresata wiadomości „uwiarygadniało” autentycznie używane przez niego hasło do skrzynki e-mail, podane w treści wiadomości. Jak się wydaje, wielu ludzi okup zapłaciło, o czym świadczy fakt, że w wiadomościach wysyłanych w kolejnych dniach jego wysokość wzrosła z około 300$ do około 3.000$.

Jaki ten atak ma związek z RODO? Prosty – gdyby adresat wiadomości e-mail z żądaniem okupu został powiadomiony o utracie jego danych, wiedziałby, że nadawca wiadomości nie przełamał zabezpieczeń jego komputera, tylko po prostu uzyskał jego hasło z innego źródła. I podjąłby stosowne kroki (w tym przypadku polegające na skasowaniu otrzymanej wiadomości i zmianie „spalonego” hasła – o ile jeszcze jest używane).

A my – w ślad za specjalistami od bezpieczeństwa w Internecie, dyrektorem FBI i Markiem Zuckerbergiem– i tak radzimy zakleić taśmą kamerę w laptopie w czasie, gdy nie jest ona wykorzystywana.

W dniu 26 września wystartowała strona Kancelarii w nowej odsłonie. Zapraszamy do zapoznania się z nią.